Wpływy środowiska rówieśniczego i rodzinnego a nadużywanie alkoholu przez dzieci i młodzież.
Aktualizacja: 21 kwi 2019
Badania w ramach programów profilaktycznych dzieci i młodzieży wskazują na coraz niższy wiek inicjacji alkoholowej w naszym kraju. Powiększa się także liczebność grupy gimnazjalistów i licealistów która deklaruje zwiększenie częstotliwości i ilość spożywanego alkoholu.
Gdy nasze dziecko popada w uzależnienie a przez to w liczne kłopoty jako rodzice obwiniamy siebie lub innych za taki stan rzeczy. Bardzo ważnym czynnikiem w rozwoju młodego człowieka jest wpływy środowiska rówieśniczego i rodzinnego. Poniżej przedstawię kilka najważniejszych czynników chroniących i ryzyka w profilaktyce zapobiegania problemom alkoholowym. Znajomość czynników chroniących a przede wszystkim wprowadzenie tej wiedzy w życie może w znaczący sposób zmniejszyć pokusę sięgania po substancje psychoaktywne.
Wpływy środowiska rówieśniczego
Czynniki chroniące
Negatywny stosunek kolegów/koleżanek do używania narkotyków.
Wsparcie przyjaciół.
Czynniki ryzyka
Przebywanie w środowisku młodzieżowym, w którym używało się narkotyków.
Picie alkoholu (piwa lub wina) przez bliskich kolegów/koleżanki.
Wpływy środowiska rodzinnego
Czynniki chroniące
Rozmowy z rodzicami o wydarzeniach dnia codziennego.
– Jak często w ciągu zwykłego tygodnia wspólnie z mamą lub tatą rozmawiacie o wydarzeniach dnia codziennego?
Monitorowanie przez rodziców czasu spędzanego przez nastoletnie dziecko wieczorem poza domem.
– Gdy wychodzę wieczorem moi rodzice wiedzą, gdzie jestem?
Wsparcie emocjonalne mamy.
– Mogę liczyć na wsparcie emocjonalne mojej mamy?
Dobry kontakt z tatą.
– Mojemu tacie sprawia przyjemność słuchanie tego, co mam do powiedzenia?
Czas spędzany z mamą.
– W przeciętnym tygodniu jak wiele czasu spędzasz wspólnie ze swoją mamą (lub osobą, którą traktujesz jako mamę), robiąc coś z nią razem (np. pomagając w pracach domowych, rozmawiając, wspólnie oglądając TV)?
Czas spędzany z tatą.
– W przeciętnym tygodniu jak wiele czasu spędzasz wspólnie ze swoim tatą (lub osobą, którą traktujesz jako tatę), robiąc coś z nim razem (np. pomagając w pracach domowych, rozmawiając, wspólnie oglądając TV)?
Dobry kontakt ze starszym rodzeństwem.
– Jak często Ty i Twój starszy brat (starsza siostra) robicie coś wspólnie dla przyjemności?
Czynniki ryzyka
Upijanie się przez starsze rodzeństwo.
– Czy twój starszy brat lub starsza siostra upija się?
Konflikty wśród domowników.
– Jak często członkowie Twojej rodziny tracą panowanie nad sobą?
Przemoc fizyczna wśród domowników
– Jak często ktoś w złości uderzy kogoś innego w rodzinie (nie włączając takich zdarzeń między Tobą a rodzeństwem)?
Konflikty związane z piciem alkoholu przez rodziców.
– Czy w Twoim domu zdarzają się konflikty związane z piciem alkoholu przez któregoś z rodziców?
Rodzina niepełna lub zrekonstruowana.
– Z kim głównie mieszkasz?
Wpływy środowiska szkolnego i środowiska zamieszkania.
Czynniki chroniące
Pozytywny stosunek do nauczycieli.
– Lubię nauczycieli, którzy uczą mnie w tym roku?
Pozytywny stosunek do szkoły.
– Lubię szkołę?
Kontrola sąsiadów lub innych dorosłych osób z miejsca zamieszkania.
– Gdybym robił coś złego i zauważyłby to sąsiad lub inny dorosły z mojego sąsiedztwa, prawdopodobnie powiedziałby o tym moim rodzicom?
Czynniki ryzyka
Doświadczanie przemocy na terenie szkoły bądź w jej pobliżu.
– Od początku roku szkolnego, jak często osobiście doświadczałeś przemocy
Upijanie się przez znajomych dorosłych z miejsca zamieszkania.– Ile znasz dorosłych osób – nie wliczając Twoich rodziców lub innych dorosłych, z którymi mieszkasz – którzy upijają się przynajmniej raz w tygodniu?
Częste spędzanie czasu poza domem.
– Ile przeciętnie godzin dziennie poświęcasz na spędzanie
czasu poza domem (na podwórku, osiedlu, na mieście)?
Udział w dodatkowych znaczących zajęciach/zainteresowaniach.
Czynniki chroniące
Dodatkowe zajęcia i konstruktywne zainteresowania.
Czym zajmujesz się po lekcjach? (nauka języka obcego, spotkania grup zainteresowań, korepetycje, gra na instrumencie, czytanie dla przyjemności, kolekcjonowanie czegoś zajęcia pozalekcyjne w szkole)
Posiadanie mentora, czyli dorosłej osoby (z rodziny lub spoza rodziny), która wspiera w trudnych sytuacjach życiowych.
Nie wliczając Twoich rodziców, czy jest w Twoim życiu osoba dorosła (z rodziny lub spoza rodziny), która wspiera Cię w różnych sytuacjach życiowych? Chodzi o kogoś, do kogo zwracałeś i zwracasz się o pomoc i radę, gdy tego potrzebujesz?
Indywidualne czynniki chroniące i czynniki ryzyka.
Czynniki chroniące
Przekonanie, że nauka pomaga w osiąganiu celów życiowych.
– Nauka w szkole pomoże mi osiągnąć moje cele życiowe.
Odrabianie lekcji.
– Ile przeciętnie godzin dziennie poświęcasz na odrabianie lekcji?
Subiektywne normy przeciwne piciu alkoholu
– Czy Twoim zdaniem wolno Ci pić napoje alkoholowe (np. piwo)?
Czynniki ryzyka
Przekonania akceptujące przemoc.
– Bicie się jest w porządku?
Narażanie swojego bezpieczeństwa dla ekscytujących przeżyć.
– Jak często narażałeś swoje bezpieczeństwo będąc wieczorem poza domem, bo Cię to podniecało?
Częste granie w gry komputerowe.
– Ile przeciętnie godzin dziennie poświęcasz na gry komputerowe?
Wczesny wiek inicjacji papierosowej.
– Kiedy (jeśli w ogóle) zdarzyło Ci się wypalić pierwszego w życiu papierosa?
Wczesny wiek inicjacji alkoholowej.
– Kiedy (jeśli w ogóle) zdarzyło Ci się po raz pierwszy wypić napój alkoholowy (więcej niż kilka łyków jakiegoś alkoholu)?
Stan psychiczny.
Czynniki chroniące
Dobre samopoczucie.
„Jestem szczęśliwy – Jestem nieszczęśliwy”
Czynniki ryzyka
Doświadczanie problemów psychicznych, tj. złego samopoczucia, przygnębienia, zestresowania. Ile dni w ciągu ostatniego miesiąca czułeś się przygnębiony?